Thiết lập lại quan hệ với Washington

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày 2-2 đã rời Tel Aviv, bắt đầu chuyến thăm Mỹ để hội đàm với Tổng thống nước chủ nhà Donald Trump với hy vọng thiết lập lại quan hệ với Washington sau những căng thẳng với chính quyền tiền nhiệm xung quanh cuộc chiến ở Dải Gaza. Phát biểu tại sân bay trước khi lên đường, ông Netanyahu nhấn mạnh: "Những quyết định mà chúng tôi đưa ra trong chiến tranh đã thay đổi bộ mặt Trung Đông. Những quyết định của chúng tôi và lòng dũng cảm của những người lính đã vẽ lại bản đồ. Nhưng tôi tin rằng khi hợp tác chặt chẽ với Tổng thống Trump, chúng ta có thể vẽ lại bản đồ xa hơn nữa và theo hướng tốt đẹp hơn".

Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh thỏa thuận ngừng bắn tại Dải Gaza, đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ những người theo đường lối cứng rắn tại Israel vì họ cho rằng thỏa thuận này đã chấm dứt giao tranh trước khi phong trào Hồi giáo vũ trang Hamas của Palestine bị đánh bại hoàn toàn. Eldad Shavit, cựu quan chức tình báo từng làm việc tại Văn phòng Thủ tướng Israel, cho rằng ông Netanyahu dường như đang tìm cách cân bằng áp lực từ Tổng thống Trump để tuân thủ lệnh ngừng bắn và sự phản đối trong nước đối với thỏa thuận này.

Trong nhiệm kỳ trước, ông Trump đã mang lại cho ông Netanyahu một loạt thành công, trong đó có việc chuyển Đại sứ quán Mỹ đến Jerusalem và ký Hiệp định Abraham, bình thường hóa quan hệ giữa Israel và một số quốc gia Arab, bao gồm Các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Bahrain. Chính quyền Trump 2.0, bao gồm một số nhân vật ủng hộ Israel, dự kiến sẽ tán thành việc mở rộng các khu định cư Do Thái ở khu Bờ Tây bị chiếm đóng và phản đối áp lực quốc tế liên quan cuộc chiến ở Gaza.

Thỏa thuận ngừng bắn tại Gaza đứng trước ngã rẽ?

Thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas được ký kết hồi giữa tháng 1 với sự trung gian của Qatar, Ai Cập và Mỹ nhằm mục tiêu chấm dứt cuộc xung đột quân sự tại Dải Gaza. Trong khi đó, Tổng thống Trump và những cộng sự của ông từng nhiều lần tuyên bố là bên xúc tiến để đạt được thỏa thuận ngừng bắn hiện nay. Điều này cho thấy thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas tiếp tục là chủ đề được nhiều bên liên quan trông đợi sau cuộc gặp giữa Thủ tướng Netanyahu và Tổng thống Trump vào ngày 4-2 tới đây.

Chuyến đi của Netanyahu đến Mỹ diễn ra chỉ khoảng 2 tuần sau giai đoạn đầu tiên của lệnh ngừng bắn. Theo kế hoạch, phía Hamas dự kiến sẽ thả 33 tù nhân Israel để đổi lấy gần 2.000 tù nhân Palestine. Giai đoạn thứ hai được cho sẽ bao gồm việc thả những tù nhân còn lại và bao gồm các cuộc thảo luận về một kết thúc lâu dài hơn cho cuộc chiến. Lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza đã giúp tạm dừng cuộc chiến kéo dài 15 tháng qua của Israel tại vùng đất này - khiến hơn 47.000 người Palestine đã bị thiệt mạng theo ước tính của giới chức y tế địa phương. Phát biểu tại sân bay Tel Aviv trước khi khởi hành, Thủ tướng Netanyahu cho biết ông và Tổng thống Trump sẽ thảo luận về "chiến thắng trước Hamas, giải thoát tất cả các con tin" và giải quyết vấn đề liên quan đến Iran ở Trung Đông.

Dư luận đang dõi theo những cam kết thúc đẩy lệnh ngừng bắn tại Dải Gaza của Tổng thống Mỹ và Thủ tướng Israel tại cuộc gặp trên. Thủ tướng Netanyahu được cho là đang phải chịu áp lực lớn từ các thành viên trong chính phủ khi đề nghị chấm chứt thỏa thuận sau giai đoạn đầu tiên và khởi động lại các cuộc tấn công vào Dải Gaza.

Về phần mình, Tổng thống Trump đã đưa ra những tín hiệu không quá lạc quan về triển vọng chấm dứt vĩnh viễn cuộc chiến tại Dải Gaza. Khi được hỏi vào ngày 20-1, ngay sau khi tuyên thệ nhậm chức, về việc liệu Tổng thổng Mỹ có tự tin rằng lệnh ngừng bắn ở Gaza sẽ được duy trì hay không thì ông Trump đã trả lời: "Tôi không tự tin". "Đây không phải là cuộc chiến của chúng ta, mà là cuộc chiến của họ", ông nói thêm. Gần đây, Tổng thống Trump cũng đề xuất "dọn sạch" tại Dải Gaza khi đã nhấn mạnh rằng các quốc gia Arab gồm Ai Cập và Jordan nên tiếp nhận những người Palestine di tản khỏi vùng đất này - một triển vọng mà các quốc gia trên đã kiên quyết bác bỏ.

Ông Scott Lucas, Giáo sư chính trị quốc tế tại Đại học Dublin đánh giá rằng giai đoạn thứ hai của thỏa thuận Gaza phải đối mặt với áp lực "tứ phía" bao quanh Thủ tướng Benjamin Netanyahu và Tổng thống Trump. Ông cho biết những người Israel bị giam giữ vẫn còn ở Dải Gaza và những người Palestine bị giam giữ trong các nhà tù của Israel sẽ chỉ được thả nếu các yếu tố của giai đoạn thứ hai của lệnh ngừng bắn ở Gaza được duy trì.

Trong khi đó, lực lượng Hamas được cho là sẽ tiếp tục chống lại nỗ lực của Israel nhằm loại bỏ nhóm này khỏi Dải Gaza. Còn về phía Mỹ, ông nhận định Tổng thống Donald Trump, tuy muốn trở thành người gìn giữ hòa bình, nhưng cũng đã kiên quyết ủng hộ Israel khi đề ra giải pháp gửi tất cả người dân Gaza đến Ai Cập và Jordan. Vì vậy, ông Scott Lucas nhận định không có cách nào để sớm cân bằng được những vấn đề đó để có thể đạt được thỏa thuận ngừng bắn giai đoạn hai tại thời điểm này.

Với những áp lực từ các phe phái ở Israel, sự cứng rắn của lực lượng Hamas, cùng quan điểm gần đây của Tổng thống Mỹ Trump, tương lai của thỏa thuận ngừng bắn tại Dải Gaza vẫn còn nhiều điều phải bàn cãi. Câu hỏi đặt ra là liệu lãnh đạo Israel và Mỹ có thể tìm ra giải pháp để duy trì hòa bình, hay chiến sự sẽ lại bùng phát, đẩy khu vực Trung Đông vào vòng xoáy căng thẳng mới?

AN BÌNH